Oyfn pripetchik

Iedereen die de film "Schindlers List" heeft gezien herinnert zich de scène van de ontruiming van het getto van Krakau, met "het meisje met het rode jasje". Er wordt een liedje gezongen door een kinderkoor. Het is een lied met een ontroerende tekst. Een rabbi leert kinderen hebreeuws, en verzucht daarbij: eens zullen jullie begrijpen hoeveel pijn en verdriet in deze tekens verborgen liggen, maar dan zullen jullie ook moed kunnen putten uit wat ermee geschreven is.
Met bijzondere dank aan de leerling die het onderstaande heeft gemaakt.

Vertaling:

Oyfn pripetchik brent a fayerl
In de kachel brandt het vuur
un in shtub is heys
In de kamer is het warm
Un der rebe lernt kleyne kinderlekh
En de Rebbe leert de kleine kinderen
Dem alef-beyz.
Het “alef bejs”

Refrein:
Zet zhe kinderlekh,
Ziet goed , kindertjes,
Gedenkt zhe, tayere, vos ir lernt do,
Herinner, wat jullie daar leren
Zogt zhe nokh a mol un take nokh a mol:
Zeg het nog eens en nog eens:
"Komets-alef: o!"
“Komets-alef: o!”

Lernt, kinder, mit groys kheyshek,
Leer kinderen, met grote passie,
Azoy zog ikh aykh on,
Opnieuw vraag ik jullie,
Ver s'vet gikher fun aykh kenen ivre,
Welke van jullie snel leren,
Der bakumt a fon.
Die krijgen een pluim

Lernt kinder, hot nit moyre,
Leer kinderen, wees niet bang,
yeder onhoyb iz shver
Ieder begin is moeilijk
Glicklech der vos hot gelrnt toyre
Gelukkig zij die hebben geleerd de Torah
Tsi darf der mentsh noch mer?
Wat wil een mens nog meer?

Az ir vet, kiderlech, elter vern,
Als jullie kindertjes, ouder worden,
vet ir aleyn farshteyn
Zullen jullie begrijpen
vie'fl in die oysiyos liegn trern
Hoeveel tranen in de tekens liggen
un vie fiel geveyn.
En hoeveel geween

Az ir vet, kinder, dem goles shlepn,
Als jullie kinderen, de ballingschap voortduurt
Oysgemutshet zayn,
(Jullie) zwaarmoedig zijn,
Zolt ir fun di oysyes koyekh shepn,
Zullen jullie vinden kracht en sterkte
Kukt in zey arayn!
Kijk nog eens erin!

Betekenis van het lied

Oyfn Pripetchek (wat: in de haard betekent) is een lied geschreven in het Jiddischdoor Mark Warshawsky (1848-1907). Deze Mark Warshawsky was geen professionele poëet, componist of zanger. Toch schreef hij zo’n 50 liedjes, die alle ontzettend populair geworden zijn. Al Mark Warshawsky’s liederen gaan over zijn liefde voor de onderdrukte, arme mensen in Rusland tussen 1880 en 1890.  Het lied ‘Oyfn Pripetchik’ is toch nog altijd het populairste lied. Dit komt doordat het in de film ‘Schindlers List’ gebruikt is als melodie. Ook werd het al tijdens de Nazi Holocaust gebruikt als getto lied. ‘Oyfn Pripetchik’ gaat over een rabbijn die zijn leerlingen hetAlef Bet leert. Het Alef Bet is het Hebreeuwse alfabet. Het lied is geschreven aan het eind van de 19e eeuw en is een belangrijke herinnering van de joodse muzikale wereld voor de holocaust.

Mijn ervaring

Dit bijzondere lied heb ik voor het eerst gehoord tijdens de recente herdenkingsdienst (1 mei 2011) in de Kloosterkerk. Deze herdenkingsdienst, de Jom Hasjoa, stond in het teken van de herdenking van de vernietiging van zes miljoen Europese joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wat anders was aan deze dienst was dat het niet alleen ging om alle mensen, maar vooral om de vermoorde kinderen. Met een aantal andere leerlingen hebben we zes kaarsen aangestoken, elke kaars symboliseerde een omgekomen kind. Daarnaast werden er ook prachtige liederen gezonden. Ik was vooral onder de indruk van Ben Gould, een Joodse man, die echt onvoorstelbaar mooi Hebreeuwse en Jiddische liederen zong. Onder deze liederen was ook ‘Oyfn Pripetchik’, volgens mij de mooiste van allemaal. Ik vond ook dat het heel mooi paste bij het herdenken van de kinderen, daar ging het ten slotte natuurlijk om.